فرش دستباف يكي از مظاهر ارزنده هنر ايراني است كه در بسياري از منازل حضور دارد. ارزشمندي و گران‌قيمت بودن فرش دستباف مي‌طلبد كه نگهداري آن با دقت بيشتري صورت بگيرد. شستشوي فرش دستباف بايد با دقت و احتياط صورت بگيرد تا آسيبي به فرش وارد نشود.
فرش دستباف به مرور زمان و در اثر رفت‌وآمد و حضور كودكان در منزل كثيف مي‌شود. براي نظافت و شستن فرش دستباف بايد اصول و قواعدي را رعايت كرد تا فرش كيفيت و جلوه اوليه خود را از دست ندهد و تا حد ممكن ظاهر زيباي خود را حفظ كند.
غبارگيري فرش دستباف
پيش از شستن فرش دستباف بايد گردوخاك آن را از بين برد. وجود گردوغبار باعث مي‌شود فرش دچار پوسيدگي شود. از سوي ديگر وجود گردوخاك و آلودگي‌ها امكان رشد حشراتي مانند بيد را كه باعث از بين رفتن كامل فرش خواهد شد افزايش مي‌دهد. اگر فرش به طور مرتب و هر هفته با جاروبرقي تميز شود گردوخاك زيادي در تاروپود آن نمي‌ماند.
اما بهتر است پيش از شستن فرش آن را از جايي آويزان كنيد و با چوب دستي به پشت قالي بكوبيد تا گردوخاك از آن خارج شود يا فرش را به پشت روي زمين پهن كنيد و با چوب دستي به پشت آن بزنيد سپس روي سطح فرش را نيز با جارو تميز كنيد. احتياط كنيد ضربه‌هاي محكم به فرش نزنيد تا در صورت قديمي بودن فرش يا وجود رفو شدگي، آسيبي به بافت فرش وارد نشود.
اگر چهار نفر گوشه‌هاي فرش را بگيرند و به آن ضربه‌هاي موجي وارد كنند گردوخاك موجود در فرش بدون وارد كردن ضربه و آسيب به فرش، از آن خارج خواهد شد.
در خدمات قاليشويي غبارگيري فرش به صورت مكانيكي انجام مي‌شود تا هيچ گردوغباري درون تاروپود فرش باقي نماند. گردوخاك فرش با استفاده از دستگاه مكنده جمع‌آوري مي‌شود. قدرت اين دستگاه با توجه به نوع فرش قابل تنظيم است. دستگاه‌هاي جديد غبارگيري كه در خدمات قاليشويي مورد استفاده قرار مي‌گيرد شبيه ماشين لباس‌شويي با حركت دوراني عمل مي‌كند و از اين طريق گردوخاك فرش كاملا از بين مي‌رود. وجود گردوخاك در فرش باعث مي‌شود پس از شستشو احتمال پوسيدگي آن افزايش يابد.
پيش از شستشوي فرش دستباف از عدم رنگ دادن آن اطمينان حاصل كنيد. فرش‌هاي دستبافت با نخ‌هايي با كيفيت‌هاي مختلف بافته مي‌شوند و ممكن است بعضي از آنها رنگ پس دهند.
يك دستمال تميز را با آب ولرم خيس كنيد و روي فرش بكشيد. اگر دستمال رنگي شد بهتر است شستشوي فرش را به خدمات قاليشويي بسپاريد تا مشكلي پيش نيايد.
شستشوي فرش دستباف با آب سرد
فرش دستباف را پس از غبارگيري روي سطح سخت و ترجيحا شيب‌دار گسترده كنيد. سپس با آب سرد فرش را خيس كنيد. براي شستن فرش دستباف از آب گرم استفاده نكنيد زيرا ممكن است باعث پس دادن رنگ شود. رنگ‌برداري از فرش فرآيند سخت و پرهزينه‌اي دارد و به كيفيت فرش نيز آسيب مي‌رساند.
شوينده مناسب مانند شامپو فرش يا پودر صابون را در مقداري آب حل كنيد و آن را روي سطح فرش بريزيد و با استفاده از برس يا جارو بشوييد. براي شستن فرش از مواد شوينده قليايي استفاده نكنيد.
خشك كردن فرش دستباف
پس از آبكشي فرش آن را كاملا پارو بكشيد تا آب داخل بافت فرش خارج شود. بهتر است اجازه دهيد فرش يك ساعت در همان حالت روي زمين قرار داشته باشد تا در صورت رنگ دادن فرش، با قسمت‌هاي ديگر تداخل نكند. به اين ترتيب بيشتر رطوبت فرش خارج مي‌شود.
براي جلوگيري از زرد شدن ريشه‌هاي فرش روي آنها آب نگيريد. فرش مرطوب را در معرض هوا قرار دهيد تا كاملا خشك شود. سطح فرش را پس از خشك شدن به سمت خواب فرش جارو يا برس بكشيد تا ظاهر مرتب و زيبايي پيدا كند.